پلی اتیلن ترفتالات پلیمری در ایران بیشتر برای ساخت انواع بطری های آشامیدنی استفاده می شود. با توجه به مقاومت بالای این بطری ها در برابر شکستگی ،دماو نفوذ گازها ،دارا بودن وزن کم و ارزان بودن قیمت نسبت به سایر مواد بسته بندی همچون شیشه و فلز،تولید بطری های پلاستیکی از این رزین کاربردگسترده ای پیدا کرده است. پلی اتیلن ترفتلات معروف ترین و پرمصرف ترین پلی استر گرما نرم خطی است که از سال ۱۹۷۷ به این طرف وارد بازار مواد پلیمری شده و به سرعت کاربرد های فراوانی در صنعت و مصارف خانگی پیدا کرده است.
از جمله کاربردی های پلی اتیلن می توان به ساخت بطری نوشابه های گاز دار , فیلم عکاسی, نوارهای مغناطیسی صوتی و تصویری, دیسکت های کامپیوتر فیلم های بسته بندی مواد غذایی, الیاف مصنوعی جهت پوشاک , پتو و دها کاربرد دیگر اشاره کرد.
اما از این میان رشد وسیع پلی اتیلن در صنایع بطری نوشابه چشمگیر است رمز موفقیت PET در این صنعت , چقرمگی, شفافیت , قدرت شکل گیری و جهت گیری زنجیر ها, عدم تاثیر گذاری بر روی مزه و طبیعت غیر سمی آن است.
علاوه بر این بطری های نوشابه پت سبک , ارزان و قابل بازیافت می باشند ، ویژگی های بطری پت وابسته به کیفیت ماده اولیه آن دارد.PET در مقابل قلیا و اسید رقیق مقاومت خوبی دارد. اما مقاومت آن در برابر اسیدها و بازهای غلیظ کم است در برابر چربی ها و روغنن ها نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
پارامترهای خشک کردن گرانول پت
- دما : ۸۰- ۱۶۰ درجه سانتی گراد
- مدت : ۴٫۵ ساعت
- میزان جریان هوا : ۲۰۵CMH/kg
- نقطه شبنم : ۴۰ – درجه سانتی گراد یا پایین تر
نقطه شبنم نقش بسیار اساسی در فشار تبخیر در سطح گرانول ایفا میکند این فشار پایین تبخیر باعث می شود که مولکول های آب در زنجیره مولکولی رزین به سمت سطح رزین حرکت کنند و محو شوند.
تعریف پریفرم
از آنجایی که PET در حالت مذاب استحکام لازم را ندارد، مواد PET به قطعات لوله ای شکل توخالی که در واقع پیش شکل بطری محسوب می شود، تبدیل می شوند. این قطعات حاصل از فرایند تزریق، در دستگاه های باد کن شکل داده شده و با توجه به قالب بطری و وزن پریفرم در تولید انواع مختلف بطری به کار می رود.
خلاصه فرآیند تولید پریفرم و پلی اتیلن
- ابتدا مواد اولیه pet که به صورت گرانول وجود دارد به وسیله لوله های مواد کش وارد گازگیر شده و به مدت حدود ۶ ساعت در دمای بین ۱۴۰ تا ۱۷۰ گازگیری شدهدر داخل دستگاه تزریق به وسیله مکنده جهت تولید پریفرم که دارای قالب هایی با سایزها و اوزان مختلف می باشد ریخته می شود که این مواد طی مراحلی گرم وسپس نرم شده و به صورت خمیری درآمده و به داخل قالب پریفرم تزریق می شود. این مواد در طی فرایند تزریق ذوب شده و به داخل قالب تزریق می شوند، قطعات داخل قالب و توسط چیلر خنک کاری شده و قطعه شفاف از قالب خارج می گردد. این قطعات توسط نوار نقاله حمل و وارد کیسه های مخصوص شده و بسته بندی می گردد.
- تولید بطری های پت توسط دستگاه های بادکن پریفرم های تولید شده در دستگاه های تزریق انجام می شود. دستگاه های بادکن پت پریفرم انواع مختلفی دارند و می توانند دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک باشند.
به طور کلی دستگاه بادکن پت پریفرم متشکل ازدو بخش اصلی است
- بخش اول: آون دستگاه که شامل چند طبقه المنت شیشه ای است. دمای این المنت ها با توجه به وزن، شکل و رنگ پت پریفرم تنظیم می شود. پت پریفرم در این آون تا دمای Tg (دمای انتقال شیشه ای که برای PET در محدوده ۷۶ درجه سانتیگراد است) حرارت دیده و نرم می شود.
- بخش دوم: بادکن دستگاه که شامل plc و گیره دستگاه است که قالب روی آن نصب می شود. شکل بطری پت به شکل قالبی بستگی دارد که روی دستگاه نصب می شود.
- در این مرحله پت پریفرم که در آون نرم شده است درون قالب قرار گرفته و با فشار هوا باد شده، به بدنه سرد قالب می چسبد (قالب های باد نیز همانند قالب های تزریق توسط آب سرد خنک می شوند) و شکل قالب را به خود می گیرد.در این مرحله بطری پت شکل گرفته و آماده بسته بندی است.
مواد اولیه در حال حاضر عمده پریفرم های این شرکت با مواد PET گرید بطری و با ویسکوزیته ۰٫۷۸۱ و ۰٫۸۲۱ تولید می شود. PET گرید بطری با ویسکوزیته ۰٫۰۲ ± ۰٫۷۸ مناسب برای تولید پریفرم برای استفاده در تولید بطری های آب معدنی، روغن های خوراکی، محصولات آرایشی بهداشتی و جارهای کوچک. PET گرید بطری با ویسکوزیته ۰٫۰۲ ± ۰٫۸۲ مناسب برای تولید پریفرم برای استفاده در تولید بطری های گازدار کربناتی، ماءالشعیر، داروها و ظروف جار با دهانه بزرگ و روغن های خوراکی.
قالب گیری پریفرم
عمل آوری صحیح و بهینه مواد جهت قالب گیری با استفاده از ماشینهای تزریق پلاستیک ویژه تولید پریفرم با مشخصات زیر انجام می پذیرد:
- ماشینهای تزریق پلاستیک خاص تولید پریفرم با استفاده از ماردون های مخصوص به منظور عملآوری مناسب مواد با کاهش تنشهای پس ماند و میزان استالدئید (AA)
- ذوب یکنواخت مواد، بدون تخریب زنجیره پلیمر و نیز فاقدگرانول های ذوب نشده در مذاب قبل از تزریق به قالب
- محوطه قالب گیری کاملاً محصور با هوای فیلتر شده و عاری از رطوبت به وسیله واحد ضد چگالش و تهویه مطبوع قالب می باشد.
- سیستم خنک کاری مناسب با بکارگیری چیلرهای صنعتی با ظرفیتهای بالا انجام می شود.